سوئیفت چیست ؟
سوئیفت(SWIFT) مخفف عبارت The Society For Worldwide Interbank
Financial Telecommunication است، و به عبارت
دیگر یک شبکه بین‌المللی ارتباط مالی بین بانکی است که تسهیلات و خدماتی ویژه‌ای
را از طریق مراکز رایانه‌ای در سراسر دنیا ارائه می‌دهد, سیستم مزبور به صورت چند
کاربره می‌باشد و مؤسسه آن به صورت شرکت تعاونی اداره می‌شود و بانک های عضو, در
آن دارای سهام بوده و در سود مؤسسه سهیم هستند.
سوئیفت، در واقع شبکه های پیام رسان
بوده که موسسات مالی از طریق سیستم استاندارد شده کدها برای انتقال ایمن اطلاعات و
دستوالعمل های خود از آن استفاده می‌کنند. سوئیفت به هر سازمان مالی یک کد هشت تا
یازده کاراکتری اختصاص می‌دهد که به آن کد شناسایی بانک (BIC) یا bank identifier code میگویند.
بنابراین به طور کلی می توان گفت،
سوئیفت، پیامهای بانکی استانداردی هستند و برای هر نوع امور بانکی یک پیام مشخص و تعر یف
شده وچود دارد. تمامی بانکهایی که دارای عضویت در موسسه سوئیفت هستند میبایست
برای مخابره پیام از فرمت خاصی استفاده کنند. در این مقاله به مزایای استفاده از
سوئیفت، توسط بانکها و موسسات مالی اشاره شده است.
جهان قبل از سوئیفت:
پیش از شکلگیری سوئیفتی تلکس (Telex) تنها راه در درسترس
تائید پیام برای انتقال بین المللی پول بود. تلکس در شرایطی مانند سرعت پایین،
مسائل (نگرانیهای) امنیتی و فرمت پیامهای رایگان متوقف میشد، به عبارت دیگر
تلکس سیستم یکپارچه کدها مانند سوئیفت، برای نامیدن بانکها و توصیف نقل و
انتقالات را نداشت. فرستندگان تلکس مجبور به توصیف هر انتقال (معامله) به شکل جمله
بودند که در نهایت توسط دریافت کننده تفسیر و اجرا میشد. این فرآیند با اشتباهات
انسانی بسیاری همراه بود. برای حل این مشکل سیستم سوئیفت، در سال ۱۹۷۴ شکل گرفت. بدین ترتیب هفت بانک بزرگ بین المللی سازمانی تشکیل
دادند برای راه انداختن یک شبکه جهانی که بتواند پیامهای مالی را به صورت ایمن و
به موقع انتقال دهد.
دلیل برتری سوئیفت:
ظرف مدت سه سال پس از معرفی، عضویت
سوئیفت، در بین پنج کشور به ۲۳۰ بانک افزایش یافت. با وجود آنکه سایر
سرویس های پیامرسان مانند Fedwire،
Ripple، CHIPS وجود دارند، سوئیفت همچنان موقعیت برتر خود را در بازار حفظ
میکند. موفقیت سوئیفت را به اضافه کردن مداوم کد پیامهای جدید برای انتقال معاملات مالی مختلف نسبت میدهند.
در حالیکه SWIFT در ابتدا برای دستورالعمل های ساده پرداخت شروع به کار کرد، اکنون
پیام هایی را برای فعالیتهای متنوعی از جمله معاملات امنیتی و معاملات خزانه
داری ارسال میکند. تقریبا ۵۰٪ از تراکنشهای SWIFT همچنان برای پیام های مربوط به پرداخت صورت میگیرد، اما ۴۳٪ در حال حاضر مربوط
به معاملات امنیتی، و میزان باقی مانده آن به گردش معاملات خزانه داری مربوط
می‌شود.
سوئیفت، در واقع قالبی را ارائه میکند
که از طریق آن تعاملات بین المللی بدون مشکل به این صورت که هر گونه ارسال و
دریافت پیام بین واحدهای بانکی داخل کشور و بانک‌های خارج از کشور از طریق سوئیفت،
انجام می‌شود.
چه کسانی از SWIFT استفاده می کند؟
در ابتدا، بنیانگذاران SWIFT این شبکه را برای
تسهیل ارتباط بین تراکنش های معامله کننده و خزانه داری طراحی کردند. در حالیکه
استحکام در طراحی قالب پیام، ظرفیت سوئیفت را برای ارائه خدمات بیشتر افزایش داد.
در ادامه به کاربران سوئیفت نیز اشاره می‌شود:
·
بانک ها
·
موسسات کارگزاری و خانه های بازرگانی
·
نمایندگی های اوراق بهادار
·
شرکت های مدیریت دارایی
·
شرکت تسویه وجوه
·
سپرده گذاریها
·
بورس
·
کسب و کارهای مشارکتی
·
مبادلات ارز خارجی و پولی
خدماتی که توسط شبکه سوئیفت
ارائه می‌شوند عبارتند از:
·
حواله‌های بانکی
·
حواله‌های بدهکار و بستانکار
·
صورتحسابهای بانکی
·
معاملات و تبدیلات ارز
·
بروات
·
اعتبارات اسنادی
·
معاملات سهام بین بانکها
·
گزارش مانده و تراز حسابها
·
تسویه حساب مبالغ کوچک و بزرگ
مزایای استفاده از سوئیفت:
در ادامه به چند ویژگی مهم سوئیفت،
در مورد نحوه نقل و انتقالات اشاره می‌شود:
استاندارد بودن، قابلیت اطمینان،
امنیت، سرعت، کاهش هزینه‌ها، تسویه سریع و هم زمان حسابها.
ب در نظر گرفتن مزایایی که در بالا به
آن اشاره شد و همچنین وجود امنیت بسیار بالا در این سیستم، میتوان گفت سوئیفت،
یکی از بهترین سیستم‌ها برای انجام حواله‌های ارزی و انتقال پول در خارج از کشور
است.
نحوه فعالیت سوئیفت چگونه است؟
سوئیفت برای مؤسساتی که عضویت آن را
دارند شبکه های مطمئن است. یکی از قوانین سوئیفت آن است که اعضا آن باید بانک یا
موسسه مالی باشد تا بتواند از سوئیفت امتیاز خریداری کند. اعضا سوئیفت باید فرمی
را بر اساس تقاضای عضویت خود تکمیل نمایند. پس از آنکه فرم مربوطه به تائید سوئیفت
رسید برخی تجهیزات لازم برای نظارت توسط موسسه سوئیفت، تامین شده و بخش دیگر توسط
متقاضی خریداری می‌شود. پایگاه دسترسی به سوئیفت(SAP) در کشوری که تعدد پیامهای آن به حد استاندارد رسیده باشد با هزینه
موسسه سوئیفت تاسیس می‌شود. به طور مثال در ایران یک SAP وجود دارد که در محل بانک مرکزی استقرار دارد, این مرکز توسط
سوئیفت از بانک مرکزی اجاره شده است.
عضویت بانک‌های ایرانی در سوئیفت:
طرح عضویت ایران در شبکه ی سوئیفت، در
سال ۱۳۶۴ توسط کارشناسان بانک مرکزی ایران ارائه شد ولی با توجه به شرایط
جنگی ایران، این طرح به فرجام نرسید تا اینکه در سال ۱۳۶۹، بانک مرکزی، این موضوع را در دستور کار خود قرار داد و پس از
آماده‌سازی سیستم بانکی ایران در این خصوص، تقاضای خود مبنی بر عضویت خود را در
اواخر ۱۳۷۰ ارائه داد. در آذر ۱۳۷۱، درخواست ایران پذیرفته شد و بانک
مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به همراه بانک‌های صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه به
عضویت این شبکه درآمدند. با اوج گرفتن منازعات در خصوص برنامه ی هسته‌ای ایران،
شبکه‌ی سوئیفتِ ایران از روز شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ ساعت ۴ عصر به وقت گرینویچ در راستای تحریم‌های اروپایی قطع شد.
با دستیابی به توافق جامع و نهایی
هسته‌ای وین در خصوص برنامه هسته‌ای ایران بین ایران و کشورهای گروه ۱+۵ شامل جمهوری خلق چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و
ایالات متحده آمریکا در روز سه شنبه۲۳ تیر۱۳۹۴، ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درباره
امکان اتصال سوئیفت به همه بانک‌های کشور، اظهارداشت: سوئیفت به عنوان مرکز نقل و
انتقالات بانکی از هم‌اکنون می‌تواند عملیات خود را در ایران آغاز کند و در نهایت
در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۹۴ در ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه به وقت تهران با اجرای برجام تحریم
سوئیفت از ایران برداشته شد.
همچنین پس از لغو تحریم ها بانک‌های
تجارت، رفاه کارگران، توسعه صادرات، سپه، پست‌بانک، صنعت و معدن، بانک ایران و
اروپا، بانک توسعه همکاری، سینا، ملت و ملی به سوئیفت متصل شدند. لازم به ذکر است
پیش از این، بانک های کارآفرین، اقتصاد نوین، دی، سامان، پاسارگاد، پارسیان، مسکن
و کشاورزی به سوئیفت متصل بوده‌اند..