منظور از ثبت سفارش کالا چیست؟
ثبت سفارش کالا برای واردات به کشور طبق قانون تجارت ایران، بایستی از طریق مراجعی که قانون تعیین می کند انجام شود. ثبت سفارش از طریق سازمان صنعت معدن و تجارت صورت گرفته و سندی است که مجوز ورود کالا به ایران می دهد و برای ترخیص کالا از گمرگ، مجوزهای مربوطه باید اخذ شود. بعضی از کالاها طبق قانون پیش از واردات، نیازمند اخذ مجوز از نهادهای مربوط مثل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مثلا جهت دریافت کد از سازمان غذا و دارو) است.
تاریخچه ثبت سفارش:
چهارهم اردیبهشت ماه 1397 بود که طی بخشنامه سازمان توسعه تجارت ایران، سامانه ثبت سفارش به سامانه جامع تجارت ایران منتقل شد. این امر به منظور تسهیل و تسریع فرآیند های ثبت واردات کالاهای مجاز به کشور توسط شخصیت های حقیقی و حقوقی واجد شرایط صورت گرفت تا یکپارچه سازی فرآیند ثبت انجام شود و شفافیت اقتصادی صورت گیرد.
قبلا، ثبت سفارش به صورت دستی بوده و فعالان کسب و کار مجبور بودند به هیات های بازرگانی مستقر در ۳۱ استان کشور مراجعه، و نسبت به ثبت درخواست خود اقدام می کردند. از خرداد ماه 1388، سامانه top.ir راه اندازی شده و فرآیند ها همه الکترونیکی شد.
هر فردی که دارای کارت بازرگانی است چه حقیقی یا حقوقی و صلاحیت واردات یا صادرات کالا دارد، می بایست به سامانه مراجعه و پس از دریافت کد کاربری و رمز عبور، نسبت به ثبت درخواست و ارائه اطلاعات هویتی و مبدا و مقصد جنس، اقدام کند. کارکنان وزارت صنعت معدن و تجارت نیز درخواست ها را بررسی و پس از رفع نقص، تایید می کنند تا پرونده ثبت سفارش متقاضی، به بانک عامل و گمرکات و اداره دارایی و نهادهایی که قانون تعیین کرده است ارجاع شود.
به عبارت ساده تر شخص یا شرکت وارد کننده، باید مشخصات کالای وارداتی را به طور کامل و منطبق بر پیش فاکتوری که از فروشنده آن دریافت کرده است، در سامانه sabtaresh.tpo.ir که اخیرا به آدرس https://www.ntsw.ir (سامانه جامع تجارت ایران) انتقال پیدا کرده است، ثبت نماید.
در سامانه ثبتارش شما می توانید خدماتی از قبیل ثبت، پیگیری، ویرایش و پرداخت های الزامی برای واردات کالا را انجام دهید. سامانه جامع تجارت با یک سیستم یکپارچه با نهادهایی از جمله بانک مرکزی، اداره امور مالیاتی، گمرک و ... ارتباط پیدا کرده و همین موضوع می تواند روند ترخیص کالا برای واردات و پیگیری آن را تسهیل کند.
هر شخص یا شرکت وارد کننده کالا پس توافق برای واردات کالای مربوطه و عقد قرارداد با شرکت مورد نظر، یک پیش فاکتور با نام Performa Invoice دریافت می کند. این پیش فاکتور که توسط شرکت فروشنده مهرو امضا شده است برای ثبت سفارش واردات یک کالا در سامانه جامع تجارت برای دریافت کد فیدا لازم و ضروری است. کد فیدا که یک عدد 10 رقمی است، برای استعلام فروشنده کالا و بررسی سوابق آن کاربرد دارد.
اطلاعاتی که در پیش فاکتور باید درج شده باشد به قرار زیر است:
- اطلاعات کامل خریدار و فروشنده
- تاریخ صدور پیش فاکتور و مدت اعتبار آن
- مشخصات کامل کالا ( شرح کالا، قیمت واحد، مقدار، وزن، نوع بسته بندی و کد تعرفه گمرکی کالا)
- کشور تولید کننده کال
- ارز معامله و نحوه پرداخت آن
- شرایط حمل کالا
- تعیین گمرک مبدأ و مقصد و مرزهای ورودی
مدارک مورد نیاز برای اخذ مجوز ثبت سفارش کالا:
- کارت بازرگانی
- کارت ثبت نام وزارت بازرگانی
- اخذ مجوزهای قانونی لازم ( مجوز جهاد کشاورزی، مجوز سازمان انرژی اتمی، مجوز وزارت بهداشت و ...)
- اصل پروفرما به همراه کپی
- اوراق ثبت سفارش امضا شده توسط متقاضی
مراحل ثبت سفارش برای واردات کالا:
- آگاهی از تعرفه کالای مورد ثبت
- اخذ پروفرما از فروشنده کالا
- مراجعه به معاونت بازرگانی خارجی برای تکمیل فرم ثبت سفارش
- اخذ مجوز ورود کلا طبق جدول مقررات صادرات و واردات از سازمان های ذیربط
- مراجعه به شرکت بیمه و اخذ بیمه نامه
- اقدام به ثبت سفارش در بانک واسطه معامله به منظور ثبت سفارش کالا (پس از تکمیل فرم تقاضا برای گشایش اعتبار به انضمام فرم بانکی ،پروفرما ،بیمه نامه و اجازه نامه نسب به پرداخت حق ثبت سفارش اقدام می شود).
ثبت سفارش در سایر کشور ها
” سامانه اظهارنامه خودکار” یا AMS در ایالات متحده آمریکا، “سامانه کنترل واردات” در اتحادیه اروپا و سامانه “اطلاعات تجاری پیش از ورود ” یا ACIS در کانادا سامانه‌هایی‌اند که مشابه با ثبتارش در ایران عمل می کنند.
اسناد لازم برای ثبت سفارش:
- کارت بازرگانی
- پیش فاکتور یا پروفرما
- استاندارد اجباری
- اخذ شناسه فروشنده از سامانه فیدا
- اخذ گواهی های فنی از دستگاه های مربوطه
- ثبت سفارش
- گشایش اعتبار با ارائه پروفورم و تهیه و تحویل اسناد خرید و حمل به بانک کارگزار
- ارائه شناسه منشا ارز وارداتی
- دریافت اسناد خرید شامل فاکتور، بارنامه، گواهی بازرسی، عدل بندی، گواهی مبداگواهی اعلامیه تامین ارز از بانک
- ارائه اصل بارنامه و تسویه حساب با شرکت حمل برای دریافت قبض انبار
- ارائه اصل وکالت نامه به گمرک
- تنظیم اظهارنامه، تعرفه، ارزش، محاسبات مربوطه
- تعیین مسیر اظهارنامه :سبز: کنترل اسناد زرد:کنترل اسناد+کنترل ارزش قرمز: کنترل اسناد، کنترل ارزش، بررسی فیزیکی کالا
- ارائه اسناد به واحد احراز هویت گمرک: فاکتور، کپی برابر اصل بارنامه، عدل بندی، گواهی مبدا، گواهی تامین ارز، کپی برابر اصل کارت بازرگانی، بیمه و قبض انبار، اصل ثبت سفارش، کپی پروفرم، تخصیص شماره کوتاژ
- اخذ گواهی انطباق فنی از دستگاه های مربوطه
- کنترل توسط واحد ارزیابی با توجه به مسیر اظهارنامه، بررسی استاندارد اجباری، پرداخت حقوق ورودی بر مبنای نظر واحد ارزیابی
- صدور پروانه سبز گمرکی
- بارگیری با حضور صاحب کالا یا نماینده وی
- کنترل درب خروج اعم از کنترل کالا، شمارش کالا، کنترل تعرفه، کنترل ارزش
- خروج کالا از گمرک
انواع ثبت سفارش بر اساس روش پرداخت:
ثبت سفارش کالا بر اساس روش پرداخت به دو دسته ارز بانکی و غیر بانکی تقسیم می شود. ثبت سفاش به روش پرداخت ارز بانکی دارای چند نوع می باشد که عبارتند از: نقدی، مدت دار، برات وصولی و حواله بانکی
ثبت سفارش به روش پرداخت غیر بانکی دارای چند نوع است، که این انواع عبارتند از: بدون انتقال ارز، واردات در مقابل صادرات و ارز متقاضی منشا ارز خارجی
لازم به ذکر می‌باشد که اگر برای کالایی استاندارد اجباری تعریف شده باشد، در هنگام ثبت سفارش نیز باید در اسناد شماره استاندارد هم درج شود.
انواع ثبت سفارش براساس درخواست متقاضی:
ثبت سفارش با توجه به درخواست متقاضی دارای چند نوع می‌باشد و در این بخش به معرفی هریک از این انواع می پردازیم.
- ثبت سفارش واردات در قبال صادرات
در این نوع از ثبت سفارش، واردات کالا با استفاده از پروانه صادراتی معتبر انجام شده و به ارزای ارزش صادراتی و همچنین ممهور مهر گمرک خروجی از کشور انجام می شود. اعتبار مورد قبول گمرک از تاریخ پروانه صادراتی با کوتاژ وارداتی یکسان است.
- ثبت سفارش بدون انتقال ارز
برای دو گروه از کالا ها می تواند ثبت سفارش را به صورت بدون انتقال ارز انجام داد. گروه اول مربوط به 18 قلم کالای اعلام شده شامل پوشاک، پارچ، سیگار، قطعات کامپیوتر، قطعات خودرو و …. می‌باشد. گروه دوم نیز شامل اجزاء و قطعات منفصله مورد نیاز واحد تولیدی دارای پروانه بهره برداری از وزارت صنایع است.
- ثبت سفارش اعتبار اسنادی یوزانس
در اعتبار اسنادی یوزانس، مطابق عرف دو کشور برای پرداخت وجه برات ارزی مهلتی را مشخص می نمایند.
- ثبت سفارش اعتبار اسنادی مدت دار
در اعتبار اسنادی مدت دار، هنگامی که ذینفع اسناد مورد نیاز را ارائه نماید امکان پرداخت وجه اعتبار وجود ندارد و وجه اعتبار فقط در تاریخی که از قبل تعین شده است پرداخت می شود.
- ثبت سفارش اعتبار اسنادی دیداری
در اعتبار اسنادی دیداری، هنگامی که بانک ابلاغ کننده اسنادی را که ذینفع ارائه نموده است را دریافت می نماید و در صورتی که تمام شرایط و ضوابط اعتبار برقرار رعایت شده باشد، در همان زمان وجه اعتبار را پرداخت می نماید.
هزینه ثبت سفارش کالا:
برای محاسبه کارمزد ثبت سفارش کالا باید ارزش کل پرفورما را در نرخ ارز ضرب نماید، سپس عدد بدست آمده را بر عدد 2000 تقسیم نماید. فرمول نحوه محاسبه هزینه یا کارمزد ثبت سفارش به شرح زیر می‌باشد.
2000 / نرخ ارز * ارزش کل پرفورما = کارمزد
انواع روش‌های واردات کالا از طریق ثبت سفارش:
واردات کالا از طریق ثبت سفارش، روش‌های مختلفی دارد که دائم در حال تغییر هستند. این تغییرات با توجه به شرایط، قوانین و تصیمات گرفته شده از سوی مسئولان مربوطه، حذف و یا اضافه می‌شوند. در ادامه به انواع این روش‌ها اشاره کرده و توضیحات تکمیلی برای هر کدام را ارائه کرده‌ایم:
- واردات از محل سیستم های متداول بانکی
- واردات از محل ارز خود
- واردات از محل ارز دیگران
- واردات از محل صادرات خود
- واردات از محل صادرات دیگران
- واردات از محل تهاتر
- واردات کالا با ارز آزاد جهت گشایش اعتبار اسنادی در بانک (در حال حاضر این مورد حذف شده است).
- واردات کالا به صورت بدون انتقال ارز از محل سرمایه‌گذاری خارجی پس از تایید سازمان سرمایه‌گذاری، وزارت امور اقتصادی و دارایی (در حال حاضر این مورد حذف شده است).
- واردات کالا به صورت بدون انتقال ارز ماشین آلات، تجهیزات تولیدی، قطعات یدکی و مواد اولیه و واسطه‌ای واحدهای صنعتی و معدنی دارای پروانه بهره برداری و ابزارآلات از محل ماده قانون تسهیل نوسازی صنایع کشور (در حال حاضر این مورد حذف شده است).
- واردات کالا بدون انتقال ارز از محل فهرست اقلام مجاز اعلام شده بند ماده 38 (در حال حاضر این مورد حذف شده است).
- واردات کالا به صورت بدون انتقال ارز از محل مصوبات کمیسیون چهار نفره مستقر در دفتر ثبت سفارشات (در حال حاضر این مورد حذف شده است).